De vrouw des huizes: wat moet ze kunnen?
In het boek de Vrouw des huizes * beschrijft Els Kloek, verbonden aan de Universiteit Utrecht, de geschiedenis van de Nederlandse vrouw. Het boek gaat over het beeld, het imago van Nederlandse huisvrouwen.
In 2010 schreef ik een review over dit boek.
Zoals het een goede huisvrouw én blogger betaalt, is het goed om regelmatig door je oude spullen te gaan. Je kijkt dan wat nog goed is, wat weg kan, en wat verbeterd kan worden. Deze blogpost viel in de derde categorie!
Dus hieronder de vernieuwde en opgeruimde versie van mijn review uit 2010! Ook leuk om de comments van destijds te lezen!
De Vrouw des huizes betekenis
Els Kloek begint de geschiedenis van de Nederlandse huisvrouw in de 16e eeuw. Helaas waren daarvan niet zoveel bronnen te vinden. Maar het imago van de Nederlandse huisvrouw was ongeveer dit:
degelijk, zakelijk, nuchter, daadkrachtig en vrijgevochten, bazig, vrijheidslievend, ijverig poetsend, zuinig en ondernemend en de baas in huis!
Of Nederlandse huisvrouwen ook echt zo waren, is onbekend. Maar volgens Els Kloek was dit beeld van de Nederlandse vrouw zo sterk, dat vrouwen zich ernaar gingen gedragen! Een soort zelfvervullende profetie dus.
Wat betekent de vrouw des huizes?
Met de vrouw des huizes wordt bedoeld de vrouw die het huishouden regelt. Dat is meestal de moeder/ de echtgenote. Zij heeft vaak het laatste woord bij belangrijke beslissingen. De vrouw des huizes is de vrouw die de baas is in huis!
Nederlandse vrouwen bazig en zelfstandig
Els Kloek noemt het in eerste instantie een paradox: Nederlandse vrouwen hebben een reputatie dat ze bazig en zelfstandig zijn, maar ze gaan niet graag buitenshuis aan de slag. Bovendien werken ze vaak in deeltijd.
Vervolgens concludeert ze dat het eigenlijk helemaal niet zo vreemd is, en dat dit juist wel past bij de Nederlandse vrouw:
‘In huis hadden vrouwen altijd hun eigen domein; daarbinnen waren ze autonoom. Ze konden hun eigen gang gaan. Op de arbeidsmarkt heb je altijd baasjes en bazen boven je. Het is niet vreemd dat vrouwen dit eigen domein niet zomaar opgeven. En dan is er nog het belang dat we hechten aan huiselijkheid en zorg voor de kinderen. Dat kopje thee na school is hier nu eenmaal heel belangrijk.’ (Bron: Historisch Nieuwsblad)
De vrouw des huizes: takenlijst
Na de tweede wereldoorlog beleefde 'de huisvrouw' haar hoogtijdagen. Ze was onmisbaar voor het herstel van Nederland. Haar werk weer zeer gewaardeerd.
Dit moest ze kunnen volgens het boek van Els Kloek:
- Bed afhalen en bed opmaken
- Kasten schoonmaken
- Gordijnen wassen
- Groenten koken
- Wasmachine bedienen
- Kennis hebben van hygiène
- Kennis hebben van voedingsleer
- Kennis hebben van veiligheid in huis
- Kennis hebben van huisdieren en planten
- Budgetteren
- Ongedierte bestrijden (Denk aan mieren, meelmotten en muizen in huis!)
- Het huis gezellig maken
- Zichzelf aantrekkelijk presenteren
- Goed omgaan met andere mensen
- Man en kinderen gelukkig maken
Hoe zit dat met De heer des huizes?
Aangezien er een vrouw des huizes is, is het natuurlijk logisch dat er ook een heer des huizes is. Volgens het Ensie woordenboek betekent de Heer des huizes de man die de baas in huis is.
Praktische informatie
Els Kloeks boek is voor 17 euro te koop bij bol.com of via je plaatselijke boekhandel.
Interesse in Nederlandse vrouwengeschiedenis?
Heb je interesse in de geschiedenis van Nederlandse vrouwen? Dan vind je onderstaand boek van Els Kloek wellicht ook interessant!
*Zoek je de román De Vrouw des huizes van Laura Frantz? Die vind je hier!
Lees ook mijn posts over je wasmachine reinigen! en Huisvrouwen bestaan niet en How to be a woman.
En niet te vergeten alles over je waterkoker ontkalken. Dat is ook goed voor huisvrouwen om te kunnen.
Herken jij je in de taken van de vrouw des huizes? Welk wel, welke niet?
Nou...mezelf aantrekkelijk presenteren valt nog wel eens tegen haha.
Het lijkt me een leuk boek.
Die huisvrouw uit de jaren 50 was er echt niet zo slecht aan toe, hoor. Wat is er sindsdien wel niet bijgekomen? Tuinieren, behangen en verven, je kinderen overal halen en brengen, auto rijden, buurkinderen en vriendjes gastvrij onthalen en laten overnachten, op school bijspringen, grootschaalse verjaardagsfeesten geven, IT vaardigheden beheersen, taal en rekenen bijbrengen als de school het niet goed doet, zwemlessen bijwonen op ongelegen tijden....
Geen wonder dat de huiishoudelijke taken het onderspit moeten delven.
Dan is er nog een lange lijst deugden die bij dit alles goed van pas komen. Maar, wacht eens, die deugden passen niet alleen toe in de verzorging van een gezin en huis. Die kun je ook aanwenden op een bezigheid buitenshuis en dan krijg je er nog voor betaald ook.
Geen wonder dat zoveel vrouwen dit gekkenhuis liever ontvluchten!
ongedierte bestrijden..... eeek!
Daar zijn mannen toch júist voor uitgevonden? ;)
Nou die laatste vind ik wel kortzichtig hoor. Het gelukkig zijn van de man en de kinderen is niet (alleen) de verantwoordelijkheid van de vrouw.
" Anonymous said...
Die huisvrouw uit de jaren 50 was er echt niet zo slecht aan toe, hoor. "
Je kijkt ws met de "luxe" die er nu naar de tijd van toen.
Laat mij je uit de droom helpen, ik ben in 1949 geboren.
In die tijd waren gezinnen met 10 of meer kinderen eerder regel dan uitzondering.
De was werd op zondagavond in een grote teil op het vuur gezet om te weken en op maandag met de hand en en borstel op het wasbord gewassen. Het uitwringen werd door de kinderen met de hand gedaan, evenals het ophangen. Warm stromend water was er niet, de wc was buiten en van een douche/badkamer hadden we alleen maar gehoord. De vloer werd met de bezem geveegd en de kleden buiten met de matteklopper uitgeklopt. Boodschappen werden op de markt gedaan, omdat het daar nog een betaalbaar was, vooral als je goed kon sjacheren. Dat betekende echter wel heen en terug 45 minuten lopen. Geen geld voor vlees, dus puzzelen met bonen enzo om een verantwoorde maaltijd op tafel te krijgen. De kolenkachel die met beleid gestookt moest worden omdat je maar een bepaalde hoeveelheid kolen had om de winter mee door te komen.
Die grauwe, troosteloze armoede zonder uitzicht op verbetering. Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.
Volgens mij heeft elke tijd zijn eigen moeilijkheden, maar ik word wel moe van het steeds verheerlijken van die goede oude tijd toen het allemaal zo makkelijk was en het gezeur over hoe moeilijk alles nu is.
Toen ik "wasmachine bedienen, hygiene, voedingsleer en veiligheid in huis" las gingen mijn gedachten niet onmiddellijk uit naar de jaren 50 (die ik als kind ook gekend heb). Ik dacht eerder aan een latere tijd. Een wasmachine had mijn moeder ook niet en van voedingsleer en hygiene had ze evenmin veel veel kaas gegeten. Je at wat je kon betalen en wat de pot schafte. En baden of douchen was ook geen dagelijkse aangelegenheid.
Vergeleken met vandaag kwam dit alles neer op armoede, maar zo zagen wij dat niet. Het was overal zo, we waren tevreden met weinig en gingen voorzichtig om met wat we wel hadden. Die generatie was werkelijk veel "groener" zonder zich ervan bewust te zijn. Er werd weinig weggegooid. en het beste aan die tijd was het feit dat alles langzamerhand "beter" werd in materieel opzicht, iets dat we nu niet meer kunnen beweren. Ik kan me niet voostellen dat de ouders van toen zich evenveel zorgen maakten over de toekomst van hun kinderen.
Zoals je zegt, iedere tijd heeft zijn eigen moeilijkheden. Die moeders hadden hun handen vol en, volgens mij, werden ze gerespecteerd voor wat ze deden.
Maar, toen mijn kinderen klein waren, vond ze het van de zotte dat mijn kinderen zo veel mochten en konden wat in haar tijd nooit aan de orde was.
een vrouw die nooit vensters wast, is geen huisvrouw; een vrouw die nooit de vuile was samenraapt en verzamelt, is geen huisvrouw.
Een vrouw die zorgt voor een propere keuken die niet uren in de wind stinkt, is goed bezig.
De dagelijkse bezigheid van poetsen is belangrijk en doet de huisvrouw goed voelen.
Het belangrijkste is voldoening van iedere dag dat je gewerkt hebt aan het huishouden en juist dat bezig zijn helpt om kwaaltjes te vergeten!
ik vind zo'n boeken maar zever eigenlijk
elk gezin is anders, heeft andere hobby's, andere prioriteiten
maar dat ..... over jezelf aantrekkelijk presenteren is wederzijds :o))
.Ik wens je een warm en tof weekend en hier is een @->- voor jou.
ik ben er nog steeds voor om het huishouden na rato te delen. Daar heb ik geen boek voor nodig.
Zoals het een goede huisvrouw én blogger BETAAMT...
Tja, ik denk dat je vooral in hokjes denkt, als je zulke boeken publiceert. Ik doe al die dingen ook, naast m'n 27-urige werkweek. Daarnaast probeer ik nog wat hobby's in de lucht te houden. En als iemand hier de ambitie heeft om de baas in huis uit te hangen, wordt dat meestal in de kiem gesmoord.
Het aantrekkelijk presenteren is gelukkig iets voor beiden hier. Beetje moeite voor elkaar blijven doen, vind ik logisch.
Als ik bedenk dat mijn moeder maandagmorgen al om 4 uur opstond om naar het washuis te gaan voor de grote was. Dat ze in ons piepkleine woninkje in de Jordaan in een keukentje dat zo klein was dat je zittend vanaf de wc het fornuis lager kon zetten, de luierwas deed. Dat ze de kinderwagen niet binnen kon zetten maar dat die gestald moest worden bij een winkelier. En ze dus als ze met mij ging wandelen mij eerst alleen achter moest laten om de wagen te halen. Ze muntjes hadden voor de elektriciteit en als je vergat een muntje te halen met je boodschappen je gewoon geen licht had in huis. Ze enkel koud water hadden in huis en een keer in de week naar het badhuis ging voor een stortbad. Ik zou niet graag huisvrouw zijn in haar tijd. En als ik haar verhalen hoor ben ik nog blijer dat ik geen huisvrouw was in de tijd dat zij jong was...
Jeetje, jouw moeder had het inderdaad niet makkelijk Marie. Wat hebben wij het dan toch maar luxe tegenwoordig.
De jaren vijftig, jaren van opbouw en schaarste. Ik heb ze niet meegemaakt maar mijn moeder was verloofd in die tijd. Een huis konden mijn ouders niet krijgen voordat ze samen 65 jaar waren. Ze trouwden begin jaren zestig en hebben nog een paar maanden bij familie ingewoond.
Als ik van haar hoor hoe het ging: Een goede huisvrouw kon van weinig iets maken en zich schikken in wat er niet was. Repareren en zelf maken waren vaardigheden die ze moest bezitten, want behalve gebrek aan woonruimte was er ook gebrek aan stof en garen, aan brandstof en huishoudelijke apparatuur (koelkast, wasmachine bv) en meer algemeen aan opleidings- en ontplooiingsmogelijkheden. Ook sociale vaardigheden waren belangrijk, wanneer je als echtpaar moest inwonen bij familie, of wanneer je bij leveranciers op de pof moest kopen of je beklagen over slechte waar terwijl er in je dorp geen concurrerende bakker of groenteboer was.
Voor vrouwen uit armere gezinnen was de verpleging soms een uitkomst, dan kreeg je behalve een opleiding kost en inwoning. Maar als je trouwde hield je meestal op met werken.
We kijken nostalgisch terug op de knusheid van toen, maar mijn moeder heeft het vooral gehad over de mensen die elkaar in de gaten hielden, roddelden en de maat namen. Mijn moeder was erg op zichzelf (nu zou je zeggen introvert) en dat werd op de buurt niet echt gewaardeerd, dat werd gezien als je te goed voelen.
Wat akelig voor je moeder Anoniem dat ze dus eigenlijk niet zichzelf kon zijn. Dat lijkt me niet prettig wonen.
Net als mijn vader, die heeft ook nooit eisen aan onze moeder gesteld, sprong altijd bij waar hij maar kon. Hans
Nu ben ik vooral heel benieuwd of er over de taken van de heer des huizes ook hele boeken zijn verschenen. Dit doet me trouwens denken aan het programma 'Waarom werken vrouwen niet?' dat pas is uitgezonden. Ik denk dat jij dat ook wel interessant vindt.
Ja, daarvan heb ik 1 aflevering gekeken. Vreselijk. Alleen de titel vond ik al fout.
Hahahaha! Was het maar zo simpel. Mijn lijstje is veel uitgebreider. Ik zeg ook wel eens dat ik, als ik een man was, met mezelf zou trouwen.
: )))