Heb jij last van schaduwwerk?

schaduwwerkIn de boeken van Cissy Marxveldt hadden de vrouwelijke hoofdpersonen een dienstmeisje. Dat dienstmeisje hield het huis schoon en kookte vaak ook nog.

Tegenwoordig heb je eigenlijk geen dienstmeisjes meer. Vrouwen doen alles zelf. Het beroep dienstmeisje bestaat gewoonweg niet meer. Net zo min als de melkboer die elke dag de melk komt bezorgen. Als je melk wilt moet je daarvoor toch echt zelf naar de supermarkt om het te gaan kopen.

Er is een naam voor werk dat vroeger door anderen voor ons werd gedaan: Schaduwwerk!

Schaduwwerk: wat is het?

Daniel Levitin, professor psychologie en neurowetenschap omschrijft het als volgt:

'Shadow work 'represents a kind of parallel, shadow economy in which a lot of the service we expect from companies has been transferred to the customer. Each of us is doing the work of others and not getting paid for it.'

Oftewel de diensten en service die we van een bedrijf verwachten, komen op ons bordje terecht! We doen het werk van anderen, maar krijgen er niet voor betaald. Schaduwwerk zijn klusjes en werkzaamheden die ooit een beroep waren!

Schaduwwerk is mogelijk door de snelle technologische ontwikkelingen. Zoals internet!

10 voorbeelden van Schaduwwerk

  1. Tegenwoordig moet je zelf tanken. Vroeger deed de pompbediende dat voor je. Ik herinner me dat zelfs nog. Als kind tankten mijn ouders bij Dolf in Westendorp. Oftewel hij bediende de pomp. En dan kregen wij een doosje met 2 kauwgumpjes er in.
  2. Groente wegen in de supermarkt en de prijssticker er op plakken.
  3. Steeds vaker moeten ouders op school bijspringen. Zo moest ik zelf ooit een heuse Techniekles geven!
  4. Ga je op vakantie? Dan hoef je allang niet meer een afspraak te maken bij een reisbureau! Je kunt dat allemaal zelf regelen online.
  5. Vroeger belde je 118 als je niet wist wat het telefoonnummer van iemand was. En dan zocht de telefoniste het voor je op. Nu kijk je zelf op internet.
  6. Een treinkaartje kopen bij het loket van de NS? Vergeet het maar. Dat doe je nu online of bij de automaat.
  7. Ik herinner me dat als mijn moeder geld ging halen, we naar de bank gingen. Dan vertelde je wat de bedoeling was, en dan gaf de bankmedewerker dat door, en dan viel een paar minuten later een soort blikken rol uit een koker en daar zat het geld in. Dat doe je nu ook zelf: pinnen bij de geldautomaat.
  8. Aangifte doen van een gestolen fiets bij de politie? Dan kan alleen online.
  9. Als je belt met een vraag naar een bedrijf, bijvoorbeeld Tele2, dan moet je eerst allerlei keuzes maken. En op allerlei knopjes drukken om bij de juiste persoon te komen. Ooit kreeg je een heus méns aan de lijn, en die vroeg dan: 'Wie heeft u nodig?' En dan werd je door verbonden!
  10. Banken sturen geen bankafschriften meer. Als je wilt weten hoe het met je banksaldo is moet je inloggen op hun website.

Er is uitgerekend dat we er gemiddeld 5 uur aan dit soort schaduwwerk bij hebben gekregen!

Heb jij veel schaduwwerk? En heb je nog meer voorbeelden van schaduwwerk? Vertel het in de comments!

Vergelijkbare berichten

36 reacties

  1. De meubels van Ikea die je zelf in elkaar moet zetten!

    Volgens mij hadden alleen rijkere mensen vroeger een dienstmeisje. Mij lijkt het wel wat (als ik alleen naar de makkelijke kant ervan kijk en niet naar de maatschappelijke).

    1. Oh ja inderdaad! Vroeger had je daar vakmensen voor die kasten in elkaar zetten... Ergens ook wel grappig dat het nu zo wordt aangeleverd dat leken het in principe ook moeten kunnen.

    1. Door het zelf scannen gaat het boodschappen doen wel sneller. Je scant je boodschappen en je doet ze meteen in de tas of krat. Bij de kassa geven we het scan apparaat af en we betalen. We hoeven niet alle boodschappen op de band te leggen en het nog en keer in de auto te doen.
      Dus aan de ene kant doe je meer met de boodschappen, maar we winnen toch tijd.

    2. Dat is waar inderdaad! Weer een baan weg, die we nu zelf kunnen doen. Het voordeel van zelf scannen is inderdaad wel dat je minder vaak de boodschappen in je handen hebt.

  2. Leuk onderwerp.
    Fijn om te weten dat er ene term is voor dit fenomeen.
    Niet alleen in de boeken van Cissy van Marxveld was een huishoudster, ook in de boeken van Astrid Lindgren. Die boeken zien we als romantisch en een voorbeeld voor hoe we met kinderen om moeten gaan, maar we vergeten dat die huishoudens veel ondersteuning hadden.
    Het voeren van een huishouden is op die manier wel degelijk veel werk: administratie, relaties onderhouden, schoonmaken, verstellen, een gezonde maaltijd serveren.
    De middenstand kon zich een hulp in de huishouding veroorloven, maar ze hadden iemand in dienst van de lagere klasse die daardoor in eigen onderhoud kon voorzien. Dat systeem was zo gek nog niet, zo was er voor elk niveau werk.

    Op kantoor zie ik de trend heel sterk. Het is voor mij een ergernis. De personeelsafdeling (dat heet tegenwoordig Human Recources) verwerkt o.a. geen adreswijzigingen meer, dat kunt je nu 'heel makkelijk' zelf. Op die manier zit ik niet alleen hun werk te doen, maar verdwijnt er eenvoudig werk waar vroeger iemand een baan had. Zo zie ik veel meer werk verdwijnen aan de onderkant en dat vind ik een kwalijke zaak.
    En wat dacht je van de digiD? Heb jij ook zo'n verzekeraar die alleen nog maar declaraties accepteert als ze online per digiD worden ingediend ? Dat is jullie werk denk ik dan!

    Excuses voor mijn verhitte relaas deze rustige zondagochtend :-)

    1. Ik geloof dat in de boeken van die ondeugende Michiel inderdaad in ieder geval een knecht was. En bij Madieke in het rode huis geloof ik een huishoudster.

      Heleen Mees pleitte een tijd terug voor de terugkeer van dit soort functies. Zij vond het win-win: de hogere klasse heeft de handen vrij voor andere dingen, en de lagere klasse heeft een baan.

      Dat je ineens adreswijzigingen e.d. bovenop je eigen werk krijgt lijkt me geen pretje. Ik snap je frustratie.

  3. We steken de kanten bij het troittoir jaarlijks af, en maaien wel eens extra, als de wal van de vaart niet meer goed zichtbaar is (veel kleine kinderen in de buurt). De gemeente doet dat allebei zeer spaarzaam. Je krij t wel mooiere bermen maar bij de vaart is het niet prettig.
    Pakjes afhalen bij een afhaalpunt vind ik ook schaduwwerk ipv laten bezorgen.
    Meterstanden opnemen
    In sommige hotels kun je/moet je zelf inchecken , en is er geen bemensde balie meer.

    1. Pakjes ophalen is er ook eentje ja! Daar had ik nog niet eens aan gedacht. En het wordt gebracht als een extra service. Het voordeel is natuurlijk ook wel dat je niet op een bepaald tijdstip thuis hoeft te zijn om zo'n pakje aan te nemen.

      En dat van die onbemande balies vind ik ook een goede.

      Wat een wonderlijke ontwikkeling eigenlijk, dat schaduwwerk!

  4. Ik merk het zelf niet echt, maar nu je het zegt is het inderdaad wel zo. Ik ben er meer mee opgegroeid denk ik, want ik vind het juist wel fijn dat ik bijv. zelf iets naar iemand kan overmaken ipv dat ik daarvoor naar de bank hoef te gaan, idem voor de aangiftes en heel veel andere dingen. Ik weet eigenlijk ook niet beter. Alleen aan die zelfscankassa's ben ik nog niet gewend, geef mij maar gewoon een cassière ;-).

    1. Ik vind de zelfscan kassa wel fijn, omdat ik dan mijn boodschappen meteen al in de tas kan doen. Maar ik ben soms wel bang dat ik iets vergeten ben te scannen, en dat ik dan bij de kassa ontmaskerd wordt als dievegge!

  5. Ik moest er eigenlijk een beetje om grinniken van herkenning. Ik ben ook opgegroeid, dat de pompbediende je tank volgooide. Op zich vind ik die vooruitgang wel fijn, neem alleen het bankieren al, dit is echt vooruitgang vind ik.

    Heel lang geleden kreeg ik vrijdags een loonzakje met het salaris van de afgelopen week erin. Dan moest ik niet te lang treuzelen met douchen en eten, want de bank was maar tot 19 uur open om te storten. Vantevoren moest ik dan een verdeling maken van huishoudgeld, sparen en lopende (betaal) rekening. Het huishoudgeld ging in mijn portomonnee en sparen moest op het spaarbankboekje, dit moest je dan ook daadwerkelijk meenemen, want daar werd fysiek bijgeschreven wat je stortte.

    Nu gaat dit veel gemakkelijker, ik bankier op een tijd die mij schikt en ben hier veel minder tijd voor kwijt èn hoef me er niet eens netjes voor aan te kleden !!

  6. Ik ben wel benieuwd of die 5 uur "extra" werk per week is, of per maand of zoiets? Want anders zegt het me niet zoveel? Ik kom uit de sociale klasse waar niet alleen het eigen werk op de schouders van de vrouw neerkwam, maar waar ook net de eerste generatie (die van mijn ouders) opkwam waar vrouwen "niet hoefden te werken"- dat werd toen (in ieder geval door mannen) als vooruitgang gezien.... Ook het zelf kunnen wegen van groenten en fruit werd als vooruitgang gezien: zo kon je precies kopen wat je nodig had.
    Veel dingen die je noemt kunnen, maar hoeven niet - je kunt je pakjes en boodschappen thuis laten bezorgen, als je ervoor thuis wilt blijven om erop te wachten, er bestaan nog steeds fysieke reisbureaus, en er bestaat nog steeds een (superduur) telefoonnummer waar je nummerinformatie op kunt vragen....

  7. Veel dingen noem ik geen schaduwwerk in jouw lijstje, dat zijn dingen die veranderd zijn, ik bedoel, vroeger de bank in moeten of zelf geld pinnen, ik ben nu sneller klaar dan dat ik met mijn moeder mee moest naar de bank om die blikken kokers te ontvangen en wachten en bla... Telefoon, ja dat duurt iets langer dankzij die menu's maar 5 uur meer? Echt niet.

    En ook, vroeger iemand bellen om het nummer op te laten zoeken is toch ook tijd verspillen en schaduwwerk, moest je toch ook wachten tot zij het gevonden hadden, ik ben nu sneller door gewoon internet google etc te pakken.... nou ja. het zal wel.

    Als dit allemaal schaduwwerk is, al snap ik nummer 10 niet, want ik krijg nog gewoon afschriften binnen, dat kun je zelf bepalen, het kost misschien iets meer, maar het kan wel degelijk. Gezien ik ze nog gewoon krijg, omdat ik dat wil! ;-) hahaha

    Schaduwwerk zie ik eerder en meer als kasten die opgeruimd moeten worden, papieren die uitgezocht moeten worden, die klusjes die niet dagelijks voorkomen, en als je het over dienstmeisjes hebt van vroeger, dan is je hele huishouding toch schaduwwerk? Van stofzuigen tot de afwas...

    X

    1. Oh wat gek, er zijn toch reacties weer binnen gekomen, probeer het straks nog een keertje?

      Misschien lag dat even aan wordpress of zo, is ook maar gehost op een server ergens, haha

      X

  8. Aan de andere kant hebben we er super efficiënte apparaten bij gekregen die ons veel tijd besparen. Wasmachines, drogers, vaatwassers, boodschappen kun je tegenwoordig ook weer aan huis laten bezorgen. En ja, dat zijn dure boodschappen, maar een dienstmeisje was ook alleen voor de gegoede klasse. Joop ter Heul liet de vla weer eens mislukken en moest op het matje komen bij manlief. Heb ik dan weer geen last van ;)
    Gouden Jaren al gelezen? Heerlijke nostalgie!

  9. niet alleen hebben w er werk bij gekregen door dat schaduwwerk , maar we moeten dus ook allerlei apparaten aanschaffen die we daarvoor nodig hebben, we kunnen niet meer zonder pc, maar ook allerlei rand apparatuur zoals bij voorbeeld een scanner en kopieer apparaat. veel formulieren kun je niet meer per post aanvragen ,maar moet je downloaden van het internet.

    1. Dat is ook een goed punt Johmar. Daar had ik nog niet eens aangedacht. Zonder computer kun je anno 2015 eigenlijk echt niet meer. En ook niet zonder internet trouwens.

  10. Interessant artikel en ook herkenbaar want ik heb al die veranderingen bewust meegemaakt. Hoeveel tijd ik er extra aan kwijt ben daar heb ik nog nooit bij stilgestaan. Sommige veranderingen geven ook meer gemak.

    Het zelf bepalen hoeveel groente of fruit je neemt vind ik een voordeel maar ook dat je ten alle tijde je actuele banksaldo kunt inzien. Die bankafschriften krijgen wij nog wel één keer per maand.
    Ook hebben we meer vrijheid gekregen door de veranderingen maar ook andere verplichtingen zoals het moeten hebben van een computer.

    Dat telefoonnummer waar je een telefoonnummer kon opvragen was trouwens 008 ;)
    Je kreeg destijds alleen een telefoonboek van je eigen regio dus je moest wel gebruikmaken van die dienst als je een telefoonnummer wilde weten van iemand die buiten jouw regio woonde. Die dienst is wel jarenlang gratis geweest, dat dan wel.

  11. Toen ik in Amerika was viel me op hoeveel er nog van dit 'schaduw'werk gedaan werd daar door gewone mensen. Liftjongens, een bewaker bij de lift (geen camera), iemand die je op staat te wachten in een restaurant enz. Viel echt op!

  12. Heel herkenbaar deze blog! Door de boeken van Cissy van Marxveld kreeg ik in mijn jeugd een heel verkeerd beeld van het huishouden! Haar hoofdpersonen wentelen alle huishoudelijke zorgen af op hun personeel. Maar ja, dat waren alleen de rijke mensen. Ik kijk heel graag naar Downton Abbey, maar ik moet er niet aan denken om als zo' n rijke dame te moeten leven; altijd maar je moeten verkleden en beleefd converseren met vervelende visite. En een dienstmeid zijn was ook een naar leven. Het is maar goed dat de meeste mensen gewoon zelf hun eigen rommel moeten opruimen.
    Wat betreft het verdwijnen van pompbediendes en telefonistes en kassieres, dat vind ik wel heel jammer. Ik vind het heel erg dat mensen door automatisering en digitalisering werkloos thuis komen te zitten. Al moet ik zeggen dat ik wel heel graag zelf mijn boodschappen scan omdat ik het zo fijn vind dat ik dan alles direct in mijn tassen kan doen, in plaats van met een rij wachtende mensen achter me te worstelen met een berg ongeordende boodschappen die de kassierre achteloos door heeft geschoven.
    Als mijn moeder vroeger boodschappen deed bij de Spar in ons dorp dan pakte iemand die voor haar in in dozen, die later gratis werden thuisbezorgd. Maar ja wij hadden dan ook geen auto ....

    1. De dames in Downton Abbey hebben het inderdaad ook niet fijn! De rijke vervelen zich volgens mij dood, en de arme rennen zich rot. Allebei is niet ideaal. In Cissy van Marxveldt klinkt dienstmeisje zijn wel weer gezellig.

      Bij mijn oma werden de boodschappen ook thuis bezocht. Wessels heette die man. En hij had zo'n speciale donkergroene jas tot de knieën aan herinner ik me.

  13. Je merkt het eigenlijk niet, maar we doen idd heel veel schaduwwerk. Zo'n dienstmeisje zal best fijn zijn geweest denk ik. Aan de andere kant is het ook wel fijn om je eigen dingen te doen vind ik....

    1. Het ging denk ik wel ten koste van privacy, zo'n dienstmeisje. Ik zou me heel ongemakkelijk voelen als ik bijvoorbeeld een boek zat te lezen terwijl een dienstmeisje hard aan het werk was.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.